Os picafollas

En Santiago de Compostela, así como na maior parte do territorio ibérico, podemos atopar dúas especies de aves moi similares. Tanto que ata fai non moito pensábase que ambas especies eran a mesma e que únicamente diferían un chisco no seu canto.

Pero non, análises detallados demostraron que estabamos ante as dúas especies das que agora falao. Trátase do picafollas ibérico (Phylloscopus ibericus) e o picafollas común (Phyllocopus collybita) (en castelán mosquitero ibérico e mosquitero común respectivamente). Ónde está a cuestión logo? Ben, ambos comparten hábitat y hábitos, son doadamente observables, en calquera bosquete e mesmo en prácticamente calquera parque de Santiago de Compostela, incluso en xardíns pequenos, pero o picafollas ibérico cría no norte e oeste da Península Ibérica (a grandes rasgos) mentres que o picafollas común está restrinxido como nidificante ao noreste (de novo xeralizando) e é a típica especie de picafollas de ampla distribución no resto de Europa. Agora ben, os picafollas ibéricos invernan en África mentres que moitos picafollas comúns invernan precisamente na península Ibérica. Un pouco de lío, non?. Pero aínda hai máis. Xusto nestes días de marzo no que chegou o bo tempo moitos picafollas comúns -dos que non crían aquí- poden ser escoitados cantando como se iniciaran xa a súa reprodución. E exactamente iso está a pasar agora en Santiago de Compostela! Dentro duns días marcharán os comúns, chegarán os ibéricos e non poderemos asistir a este pequeno lío.

Distinguir ambos picafollas de vista non é tarefa doada. Ambos son moi semellantes e mesmo hai individuos prácticamente indiferenciables. Máis se temos en conta que non sempre son observados a curta distancia ou con boas condicións de luz. Polo que precisamente o xeito máis doado de diferencialos é o seu canto. O picafollas común recibe en inglés o nome de Chiffchaff e ise é xustamente o seu canto chif-chaf. O picafollas común fai tamén un chif-chaf pero con adornos cara ao final. Sinxelo. Aquí tendes cantos de picafollas común e aquí ibérico.

O paxaro que encabeza este blog é precisamente un picafollas común. Para aqueles que queiran saber máis sobre picafollas, en particular do ibérico, recomendo o estupendo libro no que participaron varios compañeiros e amigos “El mosquitero ibérico“, do que me permito reproducir unha das súas estupendas láminas coa imaxe do picafollas ibérico.

Aproveito para dicir que tras case 4 meses de chuvia constante e falla de luz, estes días de anticiclón repentino con temperaturas suaves e gran cantidade de luz son días perfectos para saír e observar aves… ou mellor aínda, escoitalas. Non perdades esta oportunidade!

Advertisement

CSI Compostela. Ou o perigo dos cristais

Onte pola tarde, nun lugar tan pouco atractivo, en principio, para as aves como a Praza Roxa, en pleno ensanche compostelano atopamos un cadáver. Inmediatamente chamou a nosa atención e puxemos moito empeño en sacar conclusións. En primeiro lugar observamos que se trataba dun picafollas ibérico (Phylloscopus ibericus – mosquitero ibérico), un paxaro máis propio de bosques e campiña inda que tamén o podemos atopar nos parques. Pero qué facía alí morto, no medio un entorno de cemento? e cómo morrera?

Vimos que tiña danos no peteiro, cabeza e pescozo. Logo de mirar para o chan un pouco decidimos levantar a cabeza e isto foi o que nos atopamos:

Ni máis nin menos que unha barreira de cristal a uns 3 metros de altura. Escudriñando o cristal poidemos ver unha pequena mancha de sangue. Deducimos que o picafollas pasara por alí, non vira o cristal (eu opinaba que non se veía ben, a Rubia que o picafollas debía de estar enfermo) e chocara contra el. Apoveitei para contarlle a cantidade de aves que morren contra os cristais dos edificios ao longo de todo o mundo, e mesmo que un neno inventara un sistema para que eso non ocurra.

E moito ollo! estas barreiras de cristal están de moda e podemos velas habitualmente en moitos edificios modernos.