Aproveita o tempo

Hai tempo que non actualizo o blog por falta de tempo. Agora ben, nestes días dánse unha serie de circunstancias que fan deles un momento realmente bo para observar aves en todas partes e tamén nas cidades.

Unha das cousas que máis sorprende aos que se aproximan por primeira vez á observación de aves é que isto das aves non só consiste en observar senón tamén en escoitar. As aves poden emitir moitos sons característicos de cada especie, tanto que serven para diferenciar especies entre si. Os cantos danlle  ás aves un atractivo definitivo. Ademais en lugares con moita vexetación e, polo tanto, pouco permeables á vista a identificación as aves polo seu canto é fundamental para saber que especies hai nun lugar concreto e cantos individuos de cada especie; é unha ferramenta fundamental en ornitoloxía.  Agora ben, diferenciar os cantos pode ser difícil. Si, admitámolo! hai persoas con un talento singular para os cantos dos paxaros. Pero, normalmente, debemos aplicarnos no traballo se queremos dominar esta habilidade.

Estes días son ideais porque coinciden varias circunstancias. Por un lado o incremento da temperatura, o soliño e os días máis longos disparan a primavera e polo tanto o canto das aves e, por outro lado, as árbores aínda non botaron as follas polo que permanecen durante uns días cun aspecto invernal. Así que é moi doado ir a calquera lugar, e localizar moitas diferentes especies ben coa vista ben polo canto e ter a posibilidade de realizar estupendas observacións ao tempo que escoitamos cantar a especie en concreto. Sen dúbida é o mellor xeito de aprender: é unha boa idea reforzar, logo, os coñecementos adquiridos con gravacións ou vídeos.

Deste xeito, nunha pequena carballeira case no centro da cidade e rodeada de rúas con persoas e edificios escoitamos e observamos varias especies en minutos mentres gozamos do sol: os páridos máis comúns como o ferreiriño negro (Periparus ater), o ferreiriño real (Parus major), o ferreiriño azul (Cyanistes caeruleus), e o ferreiriño rabilongo (Aegithalos caudatos); o gabeador común (Certhia brachydactyla), o pimpín (Fringilla coelebs), o xirín (Serinus serinus), a estreliña riscada (Regulus ignicapilla), o paporrubio (Erithacus rubecula), o merlo (Turdus merula), pombos (Coumba palumbus), as cornachas (Corvus corone), etc.

E son estas especies, precisamente, as máis comúns en medios forestais no norte da península Ibérica. Unha pequena clase práctica a carón de casa e pasamos a outro nivel de coñecemento.

Por se non fose pouco, a ausencia de follas nas árbores permítenos localizar doadamente niños de aves que, as veces, son realmente voluminosos como os das pegas (Pica pica) -urracas-. 

A qué estades agardando? Nuns días as condicións cambian!

Advertisement

Os picafollas

En Santiago de Compostela, así como na maior parte do territorio ibérico, podemos atopar dúas especies de aves moi similares. Tanto que ata fai non moito pensábase que ambas especies eran a mesma e que únicamente diferían un chisco no seu canto.

Pero non, análises detallados demostraron que estabamos ante as dúas especies das que agora falao. Trátase do picafollas ibérico (Phylloscopus ibericus) e o picafollas común (Phyllocopus collybita) (en castelán mosquitero ibérico e mosquitero común respectivamente). Ónde está a cuestión logo? Ben, ambos comparten hábitat y hábitos, son doadamente observables, en calquera bosquete e mesmo en prácticamente calquera parque de Santiago de Compostela, incluso en xardíns pequenos, pero o picafollas ibérico cría no norte e oeste da Península Ibérica (a grandes rasgos) mentres que o picafollas común está restrinxido como nidificante ao noreste (de novo xeralizando) e é a típica especie de picafollas de ampla distribución no resto de Europa. Agora ben, os picafollas ibéricos invernan en África mentres que moitos picafollas comúns invernan precisamente na península Ibérica. Un pouco de lío, non?. Pero aínda hai máis. Xusto nestes días de marzo no que chegou o bo tempo moitos picafollas comúns -dos que non crían aquí- poden ser escoitados cantando como se iniciaran xa a súa reprodución. E exactamente iso está a pasar agora en Santiago de Compostela! Dentro duns días marcharán os comúns, chegarán os ibéricos e non poderemos asistir a este pequeno lío.

Distinguir ambos picafollas de vista non é tarefa doada. Ambos son moi semellantes e mesmo hai individuos prácticamente indiferenciables. Máis se temos en conta que non sempre son observados a curta distancia ou con boas condicións de luz. Polo que precisamente o xeito máis doado de diferencialos é o seu canto. O picafollas común recibe en inglés o nome de Chiffchaff e ise é xustamente o seu canto chif-chaf. O picafollas común fai tamén un chif-chaf pero con adornos cara ao final. Sinxelo. Aquí tendes cantos de picafollas común e aquí ibérico.

O paxaro que encabeza este blog é precisamente un picafollas común. Para aqueles que queiran saber máis sobre picafollas, en particular do ibérico, recomendo o estupendo libro no que participaron varios compañeiros e amigos “El mosquitero ibérico“, do que me permito reproducir unha das súas estupendas láminas coa imaxe do picafollas ibérico.

Aproveito para dicir que tras case 4 meses de chuvia constante e falla de luz, estes días de anticiclón repentino con temperaturas suaves e gran cantidade de luz son días perfectos para saír e observar aves… ou mellor aínda, escoitalas. Non perdades esta oportunidade!